Mới đây, trong báo cáo gửi Văn phòng Chính phủ về nguyên nhân giá bất động sản tăng cao, Bộ Xây dựng cho biết sẽ tiến hành nghiên cứu và đề xuất các chính sách áp thuế bất động sản thứ hai. Mục tiêu của chính sách này là nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ và mua bán bất động sản trong thời gian ngắn để trục lợi.
Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia, khi thị trường bất động sản còn đang trong tình trạng yếu kém, việc đánh thuế vào thời điểm này không chỉ gây mất niềm tin trên thị trường mà còn có nguy cơ đẩy giá nhà lên cao, làm giảm khả năng sở hữu nhà ở của người dân. Nghiêm trọng hơn, điều này có thể dẫn đến phản ứng ngược khi người dân phải thắt chặt chi tiêu, dẫn đến suy thoái nền kinh tế.
Lo ngại đánh thuế BĐS thứ 2 sẽ gây hiệu ứng ngược
Việc áp thuế lên căn nhà thứ hai không phải là một ý tưởng mới, mà đã được đề cập từ năm 2009. Tuy nhiên, do nhiều lý do khác nhau, đề xuất này chưa thể được đưa vào luật cho đến khi chính thức xuất hiện trong Nghị quyết số 18-NQ/TW được ban hành vào tháng 6/2022 bởi Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Nguyên nhân chính là lo ngại rằng việc tăng thuế sẽ đẩy giá nhà lên cao hơn, khiến những người có ít khả năng tài chính càng khó khăn trong việc tiếp cận nhà ở. Tâm lý chung lúc đó là sự thiếu đồng thuận, bởi bất động sản là lĩnh vực phức tạp, việc áp dụng thuế cần phải được xem xét kỹ lưỡng và toàn diện để tránh gây thất vọng cho người dân và không đáp ứng được kỳ vọng thực tế.
Công cụ thuế luôn có 2 mặt, tùy thuộc vào từng thị trường cụ thể mà nó có thể tác động tích cực hoặc cản trở sự phát triển. Do đó, việc sử dụng thuế cần hướng tới mục tiêu thúc đẩy thị trường minh bạch và đúng hướng, thay vì trở thành rào cản.
Đánh thuế bất động sản chỉ là một phần trong chuỗi các biện pháp nhằm giúp thị trường phát triển bền vững. Giải pháp tối ưu nhất hiện nay là đẩy mạnh quá trình số hóa và xây dựng kho dữ liệu đất đai, cũng như dữ liệu về giá trị tài sản bất động sản.
Cần chuẩn bị toàn diện cho việc áp dụng thuế bất động sản thứ hai
Nhiều chuyên gia bày tỏ lo ngại rằng nếu việc đánh thuế bất động sản thứ hai không được cân nhắc kỹ lưỡng và thực hiện hợp lý, có thể dẫn đến những tác động tiêu cực, khiến giá nhà tiếp tục leo thang. Điều này sẽ làm cho những người có thu nhập thấp và trung bình càng khó khăn hơn trong việc tiếp cận nhà ở.
Bà Đỗ Thu Hằng, Giám đốc cấp cao của bộ phận nghiên cứu và tư vấn Savills Hà Nội, cho rằng việc áp dụng thuế đối với bất động sản thứ hai đòi hỏi phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và đồng bộ trên phạm vi toàn quốc.
Cần kiểm soát được giao dịch bất động sản
Để áp thuế tài sản một cách hiệu quả, điều đầu tiên là phải kiểm soát chặt chẽ các giao dịch bất động sản. Khi vẫn còn tình trạng chuyển nhượng nhà đất không qua ngân hàng hoặc sàn giao dịch, việc đánh thuế trở nên khó khăn vì không thể xác định chính xác số lượng bất động sản mà một cá nhân sở hữu.
Nếu không quản lý được, việc áp thuế có thể làm méo mó thị trường, dẫn đến khan hiếm nguồn cung và gây khó khăn cho người có thu nhập trung bình và thấp trong việc tiếp cận nhà ở. Thực tế tại một số quốc gia phát triển cũng cho thấy rằng việc đánh thuế bất động sản không hẳn ngăn chặn được đầu cơ hay tình trạng giá nhà tăng nhanh.
Phải xác định mục tiêu chính của việc đánh thuế bất động sản
Luật sư Trương Thanh Đức từ Công ty Luật ANVI cho rằng Việt Nam không nên vội vàng áp dụng thuế bất động sản chỉ vì các nước khác đã thực hiện từ lâu. Trên thực tế, người dân Việt Nam đã phải nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp trong nhiều năm. Trước khi áp thuế lên nhà ở, việc cần thiết là phải rà soát kỹ lưỡng các chính sách thuế hiện hành đối với cả nhà và đất, đồng thời cần có cơ sở dữ liệu đầy đủ để quản lý thông tin sở hữu bất động sản.
Ông Đức nhấn mạnh: “Thậm chí ngay tại Hà Nội, nhiều nhà vẫn còn chưa có số nhà rõ ràng, việc quản lý thuế sẽ rất khó khăn.”
Theo ông Đức, mục đích chính của việc đánh thuế nhà và quyền sử dụng đất là để tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Những ý kiến cho rằng việc này nhằm ngăn chặn đầu cơ là không chính xác. Ông lập luận rằng trong nền kinh tế thị trường, đầu cơ là cần thiết để tạo sự sôi động cho thị trường, giúp điều tiết cung cầu. Vấn đề cuối cùng vẫn là để thị trường tự điều chỉnh theo quy luật cung cầu.
Cần xem xét ảnh hưởng của việc đánh thuế đến giá thuê BĐS
TS Lê Đăng Doanh, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, nhấn mạnh rằng việc đánh thuế bất động sản cần phải xem xét liệu có gây tăng giá thuê nhà hay không, đặc biệt khi phần lớn người thuê nhà tại Việt Nam là công nhân, lao động tự do và sinh viên. Ông cảnh báo rằng bất động sản là lĩnh vực phức tạp, do đó, chính sách thuế phải được tính toán kỹ lưỡng, tránh xa rời thực tế và không gây thất vọng cho người dân.
Theo TS Doanh, để áp dụng thuế tài sản hiệu quả, trước tiên cần kiểm soát chặt chẽ giao dịch bất động sản. Việc chuyển nhượng nhà đất không qua ngân hàng hay sàn giao dịch sẽ khiến khó khăn trong việc xác định số lượng bất động sản mà một cá nhân sở hữu, từ đó cản trở khả năng đánh thuế đúng đắn. Điều này có thể làm méo mó thị trường, dẫn đến tình trạng khan hiếm nhà đất và gây khó khăn hơn cho những người có thu nhập trung bình và thấp trong việc tiếp cận nhà ở.
Đồng bộ hóa hệ thống quản lý và kỹ thuật
Theo bà Hằng, hệ thống quản lý bất động sản cần được đồng bộ với các biện pháp kỹ thuật như giao dịch qua ngân hàng và kê khai tài sản chính xác. Để đánh thuế đúng, cần có dữ liệu rõ ràng về số lượng bất động sản mà một cá nhân sở hữu và mục đích mua nhà là để ở hay đầu tư. Nếu không đủ điều kiện, việc thực hiện chính sách này sẽ không đạt hiệu quả và có thể gây ảnh hưởng xấu đến mục tiêu phát triển lành mạnh của thị trường.
Chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng việc đánh thuế không thể thực hiện ngay lập tức mà cần có thời gian và kế hoạch rõ ràng. Thời điểm áp dụng chỉ nên bắt đầu khi thị trường đã phát triển bền vững, để tránh tác động tiêu cực đến nền kinh tế.
Cần phát triển dữ liệu và thị trường minh bạch
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế, cho rằng việc đánh thuế bất động sản không thể ngăn chặn đầu cơ và tăng giá nhà, như đã thấy ở một số quốc gia phát triển. Ông dẫn chứng từ Singapore, nơi thuế tài sản cao nhưng khi cung không đáp ứng cầu, giá bất động sản vẫn tiếp tục tăng. Ông Thịnh cho rằng công cụ thuế cần được sử dụng để thúc đẩy sự minh bạch và phát triển đúng hướng của thị trường. Đồng thời, việc xây dựng cơ sở dữ liệu về đất đai và giá trị bất động sản là giải pháp tối ưu để quản lý hiệu quả thị trường này.
Việc công khai minh bạch về quyền sở hữu bất động sản là rất quan trọng, và cần có sự đồng thuận trong xã hội về mức độ công khai này. Mặc dù có thể gặp khó khăn về quyền riêng tư, nhưng cần thay đổi tư duy để công khai và giải trình nguồn gốc tài sản bất động sản, nhằm phòng chống tham nhũng và đảm bảo sự giám sát từ phía người dân.
Kết luận
Có thể thấy, việc thuế bất động sản thứ hai cần được xem xét thận trọng về tác động của nó đối với nền kinh tế. Việc áp thuế cần hướng đến mục tiêu thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của thị trường, không gây khó khăn cho người có thu nhập thấp và trung bình. Hơn nữa, cần nhìn nhận rằng, thuế bất động sản không phải là giải pháp duy nhất để ngăn chặn đầu cơ và kiểm soát giá nhà đất.
***Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm:
Muanha.xyz thực hiện tài liệu này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước.
Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của tài liệu nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.
Chúng tôi xử lý thông tin dựa trên nguồn đáng tin cậy, nhưng chúng tôi không kiểm chứng nguồn tin và không đảm bảo tính chính xác.
Muanha.xyz sở hữu độc quyền tài liệu và nội dung bên trong. Tài liệu không được phép sao chép toàn bộ hoặc một phần mà không có sự đồng ý của Muanha.xyz.
>> Xem thêm: