Gen Z là thế hệ tự nhiên thạo công nghệ vì được sinh ra và lớn lên trong thời đại số. Cùng với sự bùng nổ mạnh mẽ của mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến, kiến thức về kinh tế và tài chính cá nhân, vốn trước đây phải tìm kiếm qua sách vở hoặc chuyên gia, nay xuất hiện đầy đủ trên mạng xã hội. Điều này giúp Gen Z hiểu biết và nhận thức về tài chính sớm hơn so với các thế hệ trước.
Tuy nhiên, việc xây dựng kế hoạch và quản lý tài chính của Gen Z vẫn chưa thực sự hiệu quả bởi kiến thức được chia sẻ tràn lan và không tập trung vào chiều sâu. Bài viết dưới đây của Muanha.xyz sẽ giúp Gen Z có cái nhìn cụ thể về tài chính và xác lập mục tiêu ngay từ bây giờ, cùng theo dõi nhé!
Gen Z là thế hệ gì?
Gen Z (tiếng anh là Generation Z), hay còn được gọi là thế hệ Z, là thuật ngữ chỉ những người sinh từ năm 1997 đến 2012. Hiện nay, nhóm này đã tốt nghiệp trung học phổ thông, đang học đại học hoặc đã đi làm được vài năm. Đến năm 2025, Gen Z dự kiến sẽ chiếm 1/4 dân số khu vực châu Á – Thái Bình Dương và gần 1/3 lực lượng lao động của Việt Nam.
Sinh ra và lớn lên trong thời kỳ phát triển vượt bậc của công nghệ và internet, Gen Z có nhiều điểm khác biệt so với thế hệ trước. Họ là những người bản địa kỹ thuật số, với tính cách mạnh mẽ và thích thể hiện bản thân. Nhờ tiếp cận với lượng thông tin khổng lồ, Gen Z thường tham khảo nhiều nguồn và kết hợp giữa trải nghiệm ảo và thực tế.
Tư duy kiếm tiền và chi tiêu của Gen Z có gì khác biệt so với Gen X, Y?
Sinh ra trong thời đại công nghệ phát triển mạnh, Gen Z sớm trưởng thành với tinh thần tự lập cao và có sự khác biệt trong tư duy về kiếm tiền và chi tiêu.
Gen Z thể hiện tinh thần độc lập từ rất sớm, thường bắt đầu tìm kiếm cơ hội kiếm tiền ngay từ khi còn đang học. Họ thích khám phá và thảo luận sôi nổi về các cơ hội nghề nghiệp và khởi nghiệp.
Gen Z sớm tiếp cận và phát triển thói quen mua sắm trực tuyến qua các nền tảng thương mại điện tử. Họ sử dụng đa dạng các hình thức thanh toán trực tuyến như thẻ tín dụng/ATM, quét mã QR-code hoặc ví điện tử.
Gen Z đặc biệt coi trọng các ưu đãi và khuyến mại nhỏ như miễn phí vận chuyển, hoàn tiền (cashback) hơn cả việc sử dụng voucher giảm giá hay tích điểm đổi quà, vì những ưu đãi này có tính thanh khoản cao và mang lại giá trị gia tăng ngay lập tức.
Gen Z Việt Nam và tư duy quản lý tài chính cá nhân
Gen Z sẽ trở thành một lực lượng lao động chính tại Việt Nam từ năm 2030. Khảo sát từ một nhóm nhỏ Gen Z đang là sinh viên chuyên ngành kinh doanh, tài chính năm 2022 cho thấy các quan điểm và lối sống của họ đối với tiền bạc có sự đa dạng và khác biệt.
Về quan điểm và lối sống:
Đa số Gen Z thích tiêu tiền và sẵn sàng chi tiêu vào những thứ mang lại hạnh phúc cho họ. Tuy nhiên, khi đặt ra các tình huống cụ thể như mua sắm, ăn ngoài, mua quà, và tiết kiệm, khoảng 45% Gen Z có quan điểm thận trọng hơn với tiền bạc. Họ quyết định chi tiêu dựa trên số tiền có sẵn và đặt nhiều tâm huyết vào việc tiết kiệm, tin rằng đó là giải pháp vượt qua khó khăn trong cuộc sống. 30% cho rằng tiền thể hiện quyền lực, trong khi 25% coi trọng giá trị cá nhân dựa trên số tiền tích lũy được.
Về lập ngân sách và quản lý tài chính cá nhân:
58% sinh viên Gen Z đã kiểm tra năng lực tài chính của bản thân, trong khi 42% chưa thực hiện việc này. Hơn 88% sinh viên Gen Z trả nợ đúng hạn khi vay tiền từ bạn bè, người thân, nhưng có khoảng 12% vẫn gặp khó khăn trong việc này. Lười biếng được xem là rào cản lớn nhất đối với sinh viên khiến họ khó có thái độ tích cực và đúng đắn về tiền bạc.
Nhiều sinh viên tự nhận thấy họ chưa có kỹ năng lập ngân sách hiệu quả, có thể do chưa thực sự tổ chức và cân nhắc các yếu tố khác nhau khi lập ngân sách cho mình.
Trong đại dịch COVID-19, khảo sát từ Trường Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh chỉ ra rằng vấn đề tài chính là một trong những nguyên nhân chính tạo ra áp lực tâm lý cho sinh viên.
Về kiến thức về lãi suất khi tiết kiệm và đầu tư:
Hơn 40% sinh viên Gen Z trả lời đúng khi được hỏi về cách tính lãi suất đơn và lãi suất kép. Điều này cho thấy Gen Z cần tiếp tục nâng cao kiến thức về tài chính để có thể áp dụng hiệu quả trong cuộc sống.
Tuy có đa số sinh viên trả lời đúng về tác động của các yếu tố kinh tế đến quyết định chi tiêu và tiết kiệm, nhưng vẫn có một số yếu tố như tác động của lãi suất tới tiêu dùng mà Gen Z vẫn còn chưa hiểu rõ.
Lời khuyên quản lý tài chính cá nhân hiệu quả dành cho Gen Z
Gen Z có lợi thế lớn là có thể học hỏi từ những sai lầm của các thế hệ trước đó và tận dụng các cơ hội mới của xã hội hiện đại. Với vấn đề quản lý tài chính cá nhân, Gen Z cần chú ý đến những điều sau đây:
- Kỷ luật tài chính: Gen Z thường có xu hướng chi tiêu thoải mái hơn các thế hệ trước. Do đó, việc thiết lập kỷ luật tài chính từ sớm là rất quan trọng để kiểm soát các khoản chi tiêu. Điều này còn giúp Gen Z dần quen với kỷ luật tài chính và đạt được sự ổn định về tài chính.
- Dự phòng cho khẩn cấp: Việc tiết kiệm cho các tình huống khẩn cấp như mất việc làm, bệnh tật hoặc tai nạn. Tuy không phải là mới mẻ, nhưng lại rất cần thiết. Đây không phải là hình thức đầu tư phức tạp mà chỉ đơn giản là sự dự báo và sẵn sàng.
- Cân bằng thu nhập – chi tiêu – tiết kiệm: Mặc dù có thể thấy phức tạp, việc cân bằng các khoản thu nhập, chi tiêu và tiết kiệm là rất quan trọng. Điều này giúp Gen Z lên kế hoạch cho tương lai của mình một cách có tổ chức hơn. Có thể áp dụng các phương pháp như lập bảng ngân sách chi tiêu cá nhân hoặc sử dụng các ứng dụng quản lý tài chính để giúp cho việc này dễ dàng hơn.
- Thiết lập mục tiêu tài chính: Đặt ra các mục tiêu rõ ràng như mua nhà vào tuổi 30, mua xe vào tuổi 25 giúp Gen Z có định hướng và phương pháp rõ ràng để đạt được những mục tiêu đó từ sớm.
Kết luận
Có thể thấy, Gen Z đã và đang trang bị kiến thức và kỹ năng về tài chính cá nhân nhanh chóng hơn so với thế hệ trước. Tuy nhiên, mặc dù có rất nhiều thông tin sẵn có trên Google, YouTube,… nhưng những tài liệu này không thể thay thế việc lập kế hoạch cụ thể cho từng người. Lời khuyên của Muanha.xyz là bạn hãy chậm lại một chút, tự xác định vị trí hiện tại và những gì bạn cần để xây dựng một kế hoạch tài chính cá nhân hiệu quả cho bản thân.
***Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm:
Muanha.xyz thực hiện tài liệu này với mục đích cung cấp thông tin tham khảo. Thông tin có thể được thay đổi mà không cần thông báo trước.
Chúng tôi nỗ lực thực hiện và đảm bảo tính chính xác của tài liệu nhưng không chịu trách nhiệm về tổn thất hoặc hậu quả từ việc sử dụng thông tin trong đây.
Chúng tôi xử lý thông tin dựa trên nguồn đáng tin cậy, nhưng chúng tôi không kiểm chứng nguồn tin và không đảm bảo tính chính xác.
Muanha.xyz sở hữu độc quyền tài liệu và nội dung bên trong. Tài liệu không được phép sao chép toàn bộ hoặc một phần mà không có sự đồng ý của Muanha.xyz.
>> Xem thêm: Bí quyết tiết kiệm tiền mua nhà hiệu quả cho Gen Z